Η Open Cosmos και η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία υπέγραψαν συμφωνία για την κατασκευή σμήνους ελληνικών πολυφασματικών δορυφόρων παρατήρησης γης υψηλής ευκρίνειας, στο πλαίσιο του Ελληνικού Διαστημικού Προγράμματος.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα που στοχεύει στην κατασκευή ενός προηγμένου σμήνους δορυφόρων αποδεικνύει τη δέσμευση της κυβέρνησης για την ενίσχυση των διαστημικών προγραμμάτων, την παραγωγή οικονομικού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος για την Ελλάδα και τους Ευρωπαίους πολίτες γενικότερα. Τα δεδομένα που θα συλλέγονται από τους ελληνικούς δορυφόρους θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών, την παρακολούθηση του περιβάλλοντος και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, την καταπολέμηση της ρύπανσης των θαλασσών και την αύξηση της αποδοτικότητας της γεωργίας.
Η σύμβαση υπογράφηκε σε ανοιχτή επίσημη τελετή παρουσία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου.
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τόνισε ότι «υλοποιούμε ως χώρα για πρώτη φορά ένα τέτοιο διαστημικό πρόγραμμα κι αυτό έχει τεράστια σημασία, καθώς το σχεδιάσαμε εξαρχής, ώστε να ανταποκριθούμε σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες. Μέσω της ανάπτυξης σμήνους μικροδορυφόρων θα διαθέτουμε πολύτιμα δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τα οποία θα συμβάλλουν στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών σε σημαντικούς τομείς, όπως η πολιτική προστασία. Για παράδειγμα, με τους εφτά αυτούς μικροδορυφόρους θα έχουμε πολυφασματικά δεδομένα που θα καλύπτουν καθημερινά όλη την ελληνική επικράτεια. Με αυτόν τον τρόπο θα παρακολουθούμε τις διαχρονικές μεταβολές του περιβάλλοντος. Σε μια εποχή που συνεχώς βιώνουμε παγκοσμίως τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης, αξιοποιούμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και επενδύουμε στο διάστημα αποκτώντας μια μοναδική “ τεχνολογική εργαλειοθήκη”. Με τη βοήθεια της θα προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και τη φύση. Παράλληλα, μέσω τους προγράμματος ενισχύεται η ελληνική διαστημική βιομηχανία με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία».
Από την πλευρά του, ο Rafel Jorda Siquier, ιδρυτής και διευθύνων Σύμβουλος της Open Cosmos επεσήμανε ότι “ θεωρούμε τιμή μας και είμαστε εξαιρετικά υπερήφανοι στην Open Cosmos που επιλεγήκαμε για ένα τόσο κρίσιμο πρόγραμμα για την Ελλάδα. Αντιμετωπίσαμε τον ανταγωνισμό μερικών από τους κορυφαίους παίκτες της βιομηχανίας του διαστήματος παγκοσμίως, και το γεγονός ότι εξασφαλίσαμε αυτό το έργο είναι μια απόδειξη της της σκληρής δουλειάς όλων στην Open Cosmos και της προηγμένης δορυφορικής τεχνολογίας. Η εκτέλεση αυτού του έργου θα μας τοποθετήσει στην πρώτη γραμμή των παρόχων δορυφορικών δεδομένων, ανοίγοντας τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασίες και αναπτύσσοντας το OpenConstellation.”
Και η Simonetta Cheli, διευθύντρια των προγραμμάτων Παρατήρησης Γης στην ESA από την δική της πλευρά υπογράμμισε ότι “ η ανάθεση της ανάπτυξης του ελληνικού αυτού προγράμματος στην Open Cosmos αποτελεί απόδειξη της συνεχούς δέσμευσης της Υπηρεσίας να υποστηρίζει εθνικές πρωτοβουλίες των κρατών-μελών της ESA, σε στενή συνεργασία με τις αρχές της κάθε χώρας και σε στενά χρονικά περιθώρια. Η ESA έχει τη μοναδική ικανότητα να μεγιστοποιεί το όφελος όλων αυτών των πρωτοβουλιών παρέχοντας ένα ενιαίο πλαίσιο για την ανταλλαγή παρατηρήσεων μεταξύ των κρατών-μελών και προς όφελός τους.”
Για ένα “ σημαντικό οικοσύστημα συνεργατών και παρόχων υπηρεσιών σε κάθε χώρα που είμαστε παρόντες, και η Ελλάδα σίγουρα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση’ ανέφερε η δρ Μαρία Καλάμα, διευθύντρια της Open Cosmos Agean. ‘Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους συνεργάτες μας για τη συμβολή τους στην εξασφάλιση αυτού του έργου, και ιδιαίτερα τους κύριους συνεργάτες μας στην Ελλάδα, Nova ICT, EMTECH-Space, Libre Space Foundation, Planetek Hellas, Adamant Composites και Priority Consultants.”
Να αναφέρουμε ότι ” η Open Cosmos, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη διαστημική εταιρεία στην Ευρώπη, έχει ιδρύσει νέο γραφείο στην Ελλάδα και ιδρύει εργοστάσιο κοντά στην Αθήνα για τη συναρμολόγηση δορυφόρων και την κάλυψη των τοπικών και διεθνών αγορών. Αυτή η επένδυση στην ανάπτυξη ικανοτήτων συμβαδίζει με τη στρατηγική της Ελλάδας για την ενίσχυση της εγχώριας διαστημικής βιομηχανίας, προάγει τη τη δημιουργία θέσεων εργασίας και προσελκύει εξειδικευμένους επαγγελματίες.”
Το Εθνικό Διαστημικό πρόγραμμα της Ελλάδας
Tο πρόγραμμα αποτελεί μέρος του ολοκληρωμένου Εθνικού Διαστημικού Έργου της Ελληνικής Κυβέρνησης, το οποίο περιλαμβάνει επίσης αγορά δεδομένων και ικανοτήτων σε δορυφόρους – ραντάρ (Synthetic Aperture Radar) και θερμικών δεδομένων (Thermal Infrared). Το πρόγραμμα έχει τρεις κύριους στόχους:
– Την ενίσχυση των ελληνικών ικανοτήτων στις δορυφορικές τεχνολογίες.
– Την παροχή δεδομένων από το διάστημα με περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη για τους Έλληνες πολίτες.
– Τη σύναψη διεθνών συνεργασιών, ενισχύοντας τη δυνατότητα της κυβέρνησης να ανταλλάσσει δορυφορικά δεδομένα με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς εταίρους της.
Πληροφορίες για το πρόγραμμα
Τίτλος: Εθνικό Δορυφορικό Πρόγραμμα
Ελληνικοί φωτογραφικοί δορυφόροι υψηλής ευκρίνειας.
Εκτέλεση: Open Cosmos Aegean
Το έργο υλοποιείται μέσω της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA)
Χρηματοδότηση από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Ημερομηνίες
Μάιος 2024 – Η Open Cosmos ανακοινώνει τη σύμβαση
Ιούλιος 2026 – Έναρξη λειτουργιών των δορυφόρων
Προδιαγραφές Δορυφόρων
Δύο τύπου μικροδορυφόρων (βάρους περίπου 100 κιλά έκαστος):
– Δύο θα φέρουν κάμερες πολύ υψηλής ευκρίνειας οι οποίες θα καταγράφουν εικόνες με ευκρίνεια λιγότερου του ενός μέτρου.
– Πέντε θα φέρουν ένα σύστημα από κάμερες υψηλής ευκρίνειας πολυφασματικών και υπερφασματικών δεδομένων, καθώς και δέκτες Internet of Things (IoT) και συστήματα AIS (Automatic Identification System).
Εφαρμογές
Πρόληψη και Παρακολούθηση Φυσικών Καταστροφών
Οι δορυφόροι θα παρέχουν εικόνες υψηλής ανάλυσης και δεδομένα για την πρόληψη και την παρακολούθηση φυσικών καταστροφών, όπως πλημμυρών και πυρκαγιών, στην Ελλάδα και παγκοσμίως.
Παρακολούθηση Ναυτιλίας, Θαλασσών και Ακτών
Οι δορυφόροι θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να παρακολουθεί και αναλύει τη θαλάσσια ρύπανση, πιθανές διαρροές πετρελαίου, ακραία καιρικά φαινόμενα και τις δραστηριότητες αλιείας στα χωρικά της ύδατα. Tα δεδομένα αυτά θα έχουν κρίσιμο ρόλο στην προστασία των ακτών.
Αξιολόγηση Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής
Τα δεδομένα από τους δορυφόρους θα βοηθήσουν τη χώρα να κατανοήσει καλύτερα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών αντιμετώπισής της μέσω της παρακολούθησης των αλλαγών στη χρήση γης, της αποψίλωσης των δασών και της υγείας των καλλιεργειών σε όλη τη χώρα. Οι δυνατότητες αυτές θα υποστηρίξουν τη λήψη τεκμηριωμένων με δεδομένα αποφάσεων για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών που αντιμετωπίζει η χώρα.
Σχεδιασμός Ανανεώσιμης Ενέργειας
Οι εικόνες και η ανάλυση από τους δορυφόρους μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση της εφικτότητας των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και στην παρακολούθηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων.
Παρακολούθηση Γεωργίας και Δασοκομίας
Οι δορυφόροι θα παρέχουν δεδομένα για τη χρήση γης, την υγεία των καλλιεργειών και τις επιπτώσεις της καταστροφής των δασών στην Ελλάδα. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν στη βελτιστοποίηση των πρακτικών και των μέτρων διαχείρισης της γης.
Μέσω της εκμετάλλευσης των δεδομένων των ελληνικών δορυφόρων, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει τις ικανότητές της στα δορυφορικά συστήματα και να προωθήσει οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά συμφέροντα καθώς και να συνεργαστεί με ευρωπαϊκούς εταίρους για την αντιμετώπιση κοινών στόχων. Το έργο θα προκαλέσει επίσης εκτιμώμενη οικονομική παραγωγή (GVA) ύψους 116 εκατ. ευρώ στην ελληνική οικονομία έως το 2033 μέσω εξαγωγών και εμπορευματοποίησης των δεδομένων από τους δορυφόρους.
Η ανακοίνωση του Υπουργείου
Από την πλευρά του, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έδωσε στην δημοσιότητα, στις 2 Ιουλίου, την εξής ανακοίνωση:
«Στο πλαίσιο του «Εθνικού Προγράμματος Μικροδορυφόρων» η Ελλάδα αποκτά εντός του 2026 επτά δορυφόρους για την παρατήρηση γης. Πρόκειται για ένα σημαντικό έργο που χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 συνολικού προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ με στόχο τα δορυφορικά δεδομένα και τα προϊόντα που θα προκύψουν από την επεξεργασία τους, να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας μας σε ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η σχετική συμφωνία για την κατασκευή και την εκτόξευση του σμήνους Μικροδορυφόρων υπεγράφη σήμερα, 02 Ιουλίου, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και της εταιρείας Open Cosmos, παρουσία του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου, του Υφυπουργού Κωνσταντίνου Κυρανάκη και του Γενικού Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Κωνσταντίνου Καράντζαλου.
Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου υπογράμμισε τη σημασία της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και στην προστασία του περιβάλλοντος. «Υλοποιούμε ως χώρα για πρώτη φορά ένα τέτοιο διαστημικό πρόγραμμα κι αυτό έχει τεράστια σημασία, καθώς το σχεδιάσαμε εξαρχής, ώστε να ανταποκριθούμε σε μια σειρά από κρίσιμες εθνικές ανάγκες. Μέσω της ανάπτυξης σμήνους μικροδορυφόρων θα διαθέτουμε πολύτιμα δεδομένα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο τα οποία θα συμβάλλουν στην έγκαιρη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών σε σημαντικούς τομείς, όπως η πολιτική προστασία. Για παράδειγμα, με τους εφτά αυτούς μικροδορυφόρους θα έχουμε πολυφασματικά δεδομένα που θα καλύπτουν καθημερινά όλη την Ελληνική επικράτεια. Με αυτόν τον τρόπο θα παρακολουθούμε τις διαχρονικές μεταβολές του περιβάλλοντος. Σε μια εποχή που συνεχώς βιώνουμε παγκοσμίως τα αποτελέσματα της κλιματικής κρίσης, αξιοποιούμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και επενδύουμε στο διάστημα αποκτώντας μια μοναδική “τεχνολογική εργαλειοθήκη”. Με τη βοήθεια της θα προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και τη φύση. Παράλληλα, μέσω τους Προγράμματος ενισχύεται η ελληνική διαστημική βιομηχανία με σημαντικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κωνσταντίνος Κυρανάκης από την πλευρά του δήλωσε: «Η χώρα μας για πρώτη φορά κατασκευάζει και αποκτά δορυφόρους Ελληνικής κυριότητας. Όχι για να κοιτά στο διάστημα, αλλά για να αυξήσει τις επιχειρησιακές της δυνατότητες στη γη. Η αντιμετώπιση πυρκαγιών και συνολικά της κλιματικής κρίσης, η καταγραφή παράνομων μεταναστευτικών ροών, η αγροτική πολιτική, η δόμηση και πολλοί ακόμη τομείς θα αποκτήσουν σημαντική βοήθεια “από ψηλά”. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία σε πολλούς Έλληνες μηχανικούς μεγάλης εξειδίκευσης να απασχοληθούν με υψηλούς μισθούς αλλά και σε Ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου να συμμετέχουν στην επένδυση και να αναβαθμίσουν τις δυνατότητές τους. Θα δουλέψουμε στενά με την Open Cosmos Aegean ώστε η χώρα μας να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις και να μεγαλώσει το οικοσύστημα του space technology».
Ο Γενικός Γραμματέας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Κωνσταντίνος Καράντζαλος υπογράμμισε: «Το συγκεκριμένο διαστημικό πρόγραμμα προέκυψε μέσα από μια άκρως ανταγωνιστική διαδικασία με 7 διαφορετικές προτάσεις και κοινοπραξίες στις οποίες συμμετείχαν οι σημαντικότερες Ευρωπαϊκές και Ελληνικές εταιρίες. Η κοινοπραξία που επιλέχθηκε από την ESA θα κατασκευάσει και θα θέσει σε τροχιά 7 ελληνικούς δορυφόρους που θα φέρουν καινοτόμα payloads για την κάλυψη σημαντικών αναγκών του ελληνικού δημοσίου. Μαζί και με τα υπόλοιπα έργα που υλοποιούνται από τη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και την Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία, δημιουργείται ένα πρωτοφανές momentum για το ελληνικό διαστημικό οικοσύστημα, στην ανάπτυξη καινοτομίας, δεξιοτήτων και την διατήρηση υψηλά εκπαιδευμένου, επιστημονικού προσωπικού στη χώρα μας».
Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης σχεδίασε μέσω της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος (ΕΛΚΕΔ), το Εθνικό Πρόγραμμα Μικροδορυφόρων μεθοδικά με στόχο η Ελλάδα να αποκτήσει πολυφασματικά, θερμικά και ραντάρ δεδομένα για να ενδυναμώσει τις δυνατότητες της στις διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επτά μικροδορυφόροι θα είναι εξοπλισμένοι με όργανα οπτικής παρατήρησης και θα καλύπτουν ευρύ φάσμα αναγκών, παρέχοντας δεδομένα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας οριζόντια σε μια σειρά φορέων του Δημοσίου, όπως για παράδειγμα τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Ναυτιλίας.
Επιπλέον, καθώς προβλέπεται να ενταχθούν σε συνεργατικά σμήνη δορυφόρων θα πολλαπλασιαστεί η επιχειρησιακή τους ισχύ, με δυνατότητα αποκλειστικής χρήσης 20 έως 24 δορυφόρων όταν αυτοί διέρχονται πάνω από τη χώρα μας και με επισκεψιμότητα (χρόνο μεταξύ διαδοχικών διαβάσεων) περίπου ανά τρεις ώρες το εικοσιτετράωρο. Οι εικόνες που θα συλλέγονται θα δίνουν τη δυνατότητα για παρατήρηση σε ανάλυση από 1 μέτρο έως 3 μέτρα. Θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς διαθέσιμες εικόνες του συστήματος Copernicus (ανάλυση 10μ) και της υπηρεσίας προγραμματισμού δορυφορικών λήψεων πολύ υψηλής ανάλυσης (30-50 εκατοστών) που ήδη υλοποιείται στο ΕΛΚΕΔ. Με τον τρόπο αυτό, η χώρα θα καλύψει με επάρκεια και αυτονομία ολόκληρο το φάσμα των αναγκών Τηλεπισκόπησης και Παρατήρησης Γης.
Στον συγκεκριμένο άξονα του προγράμματος, επετεύχθη η μέγιστη συμμετοχή της Ελληνικής Διαστημικής Βιομηχανίας, μέσα από την ανάπτυξη προγράμματος υποστήριξης και εμπορευματοποίησης που θα βοηθήσει τους ελληνικούς φορείς να γίνουν ακόμη πιο ανταγωνιστικοί στην παγκόσμια διαστημική βιομηχανία. Συγκεκριμένα, αναμένεται σημαντική ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας στο χώρο της Διαστημικής και της Υψηλής Τεχνολογίας και η δημιουργία σημαντικών ανταποδοτικών οφελών για την οικονομία και την κοινωνία.
